Spomen-hram Svetog mučenika kneza Lazara i svih svetih mučenika srpskih u Bijeljini istorijski je spomenik od izuzetnog značaja za Republiku Srpsku i jedinstven hram sa stalnom muzejskom postavkom koja sa više od hiljadu eksponata čuva uspomenu i molitveno sjećanje na junake oslobodilačkih ratova u 20. vijeku.
Ljetopis spomen-hrama pamti da su bogosluženja u njemu vršena već u prvim danim nakon oslobođenja Bijeljine u Velikom ratu, 10. novembra 1918. godine, ističe starješina hrama protojerej Vaso Popović.
„U hramu se nalaze fotografije vojnika i vojskovođa, zastave vojnih jedinica i brojni predmeti iz srpske vojne i narodne istorije, poput kopije Zakonika cara Stefana Dušana, ali i stare dječije kolijevke koje svjedoče o toplini i važnosti roditeljstva“, rekao je Srni sveštenik Vaso Popović.
Dimenzije hrama su 14 metara sa 7,40, sagrađen je od pune cigle kao jednobrodni hram bez kupola, sa jednim zvonikom i jednim zvonom, na prostoru stare bijeljinske kasarne.
Hram je osveštan 1995. godine nakon prve obnove, a 2014. godine nakon druge njegove obnove.
Ovaj pravoslavni hram u narodu je poznat i kao Crkva besmrtnih heroja, a muzejska postavka slavi sve vojnike, policajce, vatrogasce i vojne ljekare koji su poginuli na dužnosti.To su ratni dobrovoljci Semberije, Majevice i Podrinja u oslobodilačkim ratovima od 1912. do 1918. godine, učesnici antifašističke borbe u Drugom svjetskom ratu i borci Vojske Republike Srpske u Odbrambeno-otadžbinskom ratu od 1992. do 1995. godine.
U hramu je smještena i biblioteka sa više od 900 knjiga iz oblasti vojne istorije, političko-analitičkih spisa, psihologije, religioznog štiva, kao i beletristike.Biblioteka ima i veoma rijetke knjige koje čuvaju značajne istorijske podatke, a datiraju iz perioda Velikog rata, pa do rata 1992/95. godine.
Pri spomen-hramu Svetog mučenika kneza Lazara i svih svetih mučenika srpskih u Bijeljini, sa blagoslovom Njagovog Preosveštenstva Episkopa zvorničko-tuzlanskog gospodina Fotija, okupljaju se bijeljinski učenici i studenti koji predano rade u četiri sekcije.
Likovna sekcija „Odigitrija“ osnovana je 2006. godine i već je izvela generacije uspješnih polaznika škole ikonopisa i kaligrafije, kao i kreativne umjetničke radionice klasičnog slikarstva. Sveštenik Vaso Popović kaže da „Odigitrija“ nije primarno vezana samo za crtanje i slikanje, nego je postala i ogledalo duše, kao što ni ikona nije samo slika, već molitva i nadanje u Gospoda.
Mladi ljudi pri Crkvi besmrtnih heroja od 2018. godine okupljaju se i u školi gusala pri Muzičkoj sekciji „Кneginja Milica“, u Šahovskoj sekciji „Sveti Despot Stefan Lazarević Visoki“ i Sportskoj sekciji „Orlovi“koja njeguje borilačke sportove.
Кrsna slava ovog spomen-hrama proslavlja se na Vidovdan 28. juna, a preslave hrama proslavljaju se 9. januara na praznik Svetog arhiđakona i prvomučenika Stefana, 1. avgusta – Sveti despot Stefan Lazarević Visoki i Prepodobna Evgenija i 30. septembra – Svete mučenice Vera, Nada, Ljubav i majka im Sofija.
Izvor: Srna / rtvbn
